Từ ngày 01/07/2025, theo quy định của Luật BHXH năm 2024, chủ hộ kinh doanh đăng ký kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai sẽ thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Các nhóm hộ còn lại sẽ áp dụng từ ngày 01/07/2029. Việc không thực hiện đúng trách nhiệm đóng BHXH dẫn đến nguy cơ bị xử phạt hành chính với mức phạt tối đa 75 triệu đồng, đồng thời phải thực hiện các biện pháp khắc phục theo quy định.
1. Khung pháp lý điều chỉnh hành vi vi phạm về đóng BHXH.
Luật BHXH xác định hành vi trốn đóng, chậm đóng hoặc không thực hiện trách nhiệm đóng BHXH bắt buộc là hành vi bị nghiêm cấm. Tùy tính chất và mức độ vi phạm, người sử dụng lao động — bao gồm chủ hộ kinh doanh — có thể bị:
- Xử phạt vi phạm hành chính
- Xử lý kỷ luật
- Truy cứu trách nhiệm hình sự
- Bồi thường thiệt hại nếu gây ảnh hưởng đến quyền lợi người lao động
Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định cụ thể mức phạt theo từng nhóm hành vi.
2. Phạt 12% – 15% tổng số tiền phải đóng, tối đa 75 triệu đồng
Mức phạt này áp dụng đối với các hành vi:
- Chậm đóng BHXH bắt buộc hoặc bảo hiểm thất nghiệp
- Đóng không đúng mức quy định
- Đóng không đủ số người thuộc diện phải tham gia
- Chiếm dụng tiền đóng BHXH hoặc bảo hiểm thất nghiệp của người lao động
Mức phạt tính theo tỷ lệ phần trăm trên tổng số tiền phải đóng nhưng không vượt quá 75 triệu đồng.
3. Phạt 18% – 20% tổng số tiền phải đóng nếu không đóng BHXH cho toàn bộ lao động
Nhóm vi phạm này áp dụng khi chủ hộ kinh doanh không đóng BHXH và bảo hiểm thất nghiệp cho toàn bộ người lao động thuộc diện bắt buộc. Trường hợp này chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng vẫn bị xử phạt ở mức cao, tối đa 75 triệu đồng.
4. Phạt 50 – 75 triệu đồng đối với hành vi trốn đóng BHXH
Đây là mức phạt nặng nhất, áp dụng đối với:
- Hành vi trốn đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp
- Gian lận hồ sơ, sửa chữa hoặc làm sai lệch thông tin nhằm giảm mức đóng quỹ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
Dù chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, người vi phạm vẫn phải chịu khung phạt tối đa 75 triệu đồng.
5. Biện pháp khắc phục hậu quả bắt buộc phải thực hiện
Ngoài xử phạt tiền, Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định các biện pháp bổ sung đối với chủ hộ kinh doanh vi phạm:
- Buộc đóng đủ số tiền BHXH bắt buộc và bảo hiểm thất nghiệp còn thiếu
- Nộp tiền lãi tính theo hai lần mức lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân của năm trước liền kề, tính trên số tiền và thời gian vi phạm
- Trích tài khoản từ ngân hàng hoặc kho bạc nhà nước nếu chủ hộ không tự nguyện nộp
Biện pháp cưỡng chế này nhằm bảo đảm quyền lợi người lao động và tăng tính răn đe trong thực thi pháp luật về BHXH.
Kết luận
Việc tuân thủ nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc không chỉ là quy định pháp luật mà còn là trách nhiệm của người sử dụng lao động đối với quyền lợi của người lao động. Trong bối cảnh hộ kinh doanh được mở rộng đối tượng tham gia BHXH từ năm 2025, việc nắm bắt quy định và thực hiện đầy đủ sẽ giúp hạn chế rủi ro pháp lý, đồng thời góp phần xây dựng hệ thống an sinh xã hội bền vững.
---------------------------------------
Để được tư vấn và hỗ trợ trực tiếp vui lòng liên hệ:
Hotline CSKH: (028)-3866-4188 (Nhấn phím 1) hoặc
Hotline hỗ trợ: 1900 6154
Website: ts24.com.vn
Email: sales@ts24.com.vn
Facebook: https://www.facebook.com/TS24official